Wybór odpowiedniej karty graficznej to jedno z kluczowych zadań stojących przed każdym entuzjastą gamingu, twórcą treści czy użytkownikiem stacji roboczych. Wśród najczęściej porównywanych serii kart graficznych NVIDII znajdują się dwa popularne segmenty: GTX i RTX. Obie linie mają swoje mocne i słabe strony, a ich funkcjonalność oraz przeznaczenie różnią się w zależności od zastosowania. Na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne – przecież obie należą do tego samego producenta i bazują na architekturze GPU NVIDIA. Jednak pod maską kryją zupełnie inne technologie, poziomy wydajności i kierunki rozwoju.
Seria GTX to sprawdzone konstrukcje, które przez lata wyznaczały standardy w zakresie wydajności i relacji ceny do możliwości. Z kolei RTX to odpowiedź NVIDII na rosnące zapotrzebowanie na ray tracing, sztuczną inteligencję i zaawansowane techniki renderowania. Technologia DLSS, rdzenie RT i Tensor oraz wsparcie dla najnowszych API sprawiają, że karty RTX oferują więcej niż tylko „większą moc”.
W niniejszym artykule dokonamy szczegółowego porównania obu serii, analizując aspekty techniczne, wydajność w grach i profesjonalnych zastosowaniach, opłacalność oraz przyszłościową wartość inwestycji. Na końcu odpowiemy na często zadawane pytania, które pomogą Ci wybrać kartę graficzną idealnie dopasowaną do Twoich potrzeb.
Spis treści
GTX vs RTX – różnice technologiczne i architektoniczne
Na poziomie technologii i architektury różnice pomiędzy GTX a RTX są fundamentalne. Karty GTX, szczególnie z serii 10xx i 16xx, bazują na architekturze Pascal lub Turing (bez rdzeni RT i Tensor), podczas gdy RTX to karty z pełną obsługą technologii nowej generacji – głównie dzięki obecności wyspecjalizowanych jednostek do obsługi ray tracingu i obliczeń AI.
Najważniejsze różnice technologiczne:
- Rdzenie RT (Ray Tracing) – obecne wyłącznie w kartach RTX, odpowiadają za obsługę śledzenia promieni w czasie rzeczywistym. Pozwalają na generowanie realistycznego oświetlenia, odbić i cieni w grach wspierających tę technologię.
- Tensor Cores (AI) – także tylko w RTX, umożliwiają działania związane z uczeniem maszynowym i wspierają technologię DLSS (Deep Learning Super Sampling), która pozwala na renderowanie gry w niższej rozdzielczości przy zachowaniu ostrości i płynności obrazu.
- DLSS – to jedno z największych osiągnięć RTX, które pozwala znacząco zwiększyć liczby klatek na sekundę bez widocznej utraty jakości. W praktyce oznacza to możliwość grania w 4K nawet na średniej klasy karcie RTX, co byłoby niemożliwe na GTX.
- Wsparcie dla DirectX 12 Ultimate – RTX ma pełne wsparcie dla DX12U, co oznacza dostęp do najnowszych efektów graficznych w nowych tytułach. GTX, choć często kompatybilne z DX12, nie obsługują pełnego zestawu funkcji.
Dodatkowo, karty RTX są produkowane na nowszych procesach technologicznych (np. 8nm dla Ampere), co przekłada się na lepszą wydajność energetyczną i niższe temperatury przy tej samej lub wyższej wydajności. GTX-y, szczególnie starsze modele, są mniej zoptymalizowane pod kątem nowoczesnych gier AAA.
Podsumowanie: jeśli zależy Ci na nowoczesnych technologiach, długowieczności karty i wsparciu dla AI oraz ray tracingu, wybór powinien paść jednoznacznie na RTX. GTX to solidna propozycja dla mniej wymagających graczy lub osób z ograniczonym budżetem.
Wydajność GTX vs RTX – testy, zastosowania i opłacalność
Wydajność kart graficznych najlepiej mierzyć w konkretnych scenariuszach: grach komputerowych, zastosowaniach profesjonalnych (np. rendering, montaż wideo) oraz ogólnej pracy systemu. Testy syntetyczne pokazują wyraźną przewagę RTX nad GTX w niemal każdej kategorii.
Wydajność w grach:
- GTX 1660 Super vs RTX 2060 – RTX 2060 uzyskuje średnio o 30–40% lepsze wyniki w grach w 1080p i 1440p. Dzięki DLSS można uzyskać dodatkowe 20–30% fps w tytułach takich jak Cyberpunk 2077, Control czy Hogwarts Legacy.
- GTX 1080 Ti vs RTX 3070 – choć GTX 1080 Ti była kiedyś topowym GPU, RTX 3070 dzięki nowszej architekturze i wsparciu dla DLSS oraz RT deklasuje ją pod względem efektywności energetycznej i kompatybilności z najnowszymi grami.
Zastosowania profesjonalne:
Dla twórców treści (montaż wideo, grafika 3D, CAD) karty RTX oferują znacznie lepsze wsparcie dzięki akceleracji CUDA, OptiX oraz AI. Programy takie jak Adobe Premiere Pro, Blender, DaVinci Resolve czy Unreal Engine korzystają z możliwości Tensor Cores i rdzeni RT, przyspieszając rendering i obliczenia nawet kilkukrotnie.
Cena a opłacalność:
Choć karty GTX są tańsze, często ich cena w stosunku do oferowanej wydajności wypada gorzej, zwłaszcza w 2024 roku, kiedy wiele gier zaczyna wymagać wsparcia dla ray tracingu lub DLSS. Przykładowo:
- GTX 1650 (ok. 700–800 zł) vs RTX 3050 (ok. 1100–1200 zł) – różnica w cenie to 400 zł, ale w wydajności – ponad 60%, a do tego wsparcie dla RT/DLSS.
Wniosek: w kategorii wydajności i przyszłościowej inwestycji RTX wygrywa zdecydowanie. GTX warto rozważyć wyłącznie w przypadku niskiego budżetu lub mniej wymagających gier (np. e-sportowych typu CS2, League of Legends, Valorant).
FAQ – najczęściej zadawane pytania
1. Czy GTX jeszcze się opłaca w 2025 roku?
Tak, ale tylko w ograniczonych przypadkach – dla graczy casualowych, komputerów biurowych lub gdy budżet jest bardzo niski. W grach AAA GTX szybko odstaje od wymagań.
2. Czy do gier typu e-sport potrzebuję RTX?
Nie. Tytuły e-sportowe nie korzystają z ray tracingu czy DLSS, więc GTX 1660/1660 Ti lub nawet GTX 1650 Super wciąż są wystarczające.
3. Czy DLSS rzeczywiście daje dużą różnicę?
Zdecydowanie. DLSS może podnieść płynność gry nawet o 40–60%, szczególnie w wysokich rozdzielczościach (1440p i 4K), przy zachowaniu bardzo dobrej jakości obrazu.
4. Czy RTX nadaje się tylko do grania?
Nie. RTX sprawdza się świetnie również w pracy profesjonalnej – grafika 3D, montaż, machine learning czy obliczenia naukowe korzystają z jego mocy.
5. Czy RTX ma wady?
Główna wada to cena – RTX-y są droższe. Jednak w zamian oferują znacznie więcej funkcji i dłuższą „żywotność technologiczną”.
6. Czy można grać w gry ray tracingowe na GTX?
Technicznie tak, ale bardzo niewydajnie. Ray tracing programowy bez rdzeni RT mocno obciąża kartę i często skutkuje niską liczbą fps.
